З МІНУЛАГА — Ў БУДУЧЫНЮ
«Вандроўкі ў мінулае» — без сумневы патрэбная справа, якую ладзіць «Еўрапейскі клуб». Аб першых выніках і перспектывах распавядае яго кіраўнік Юрась Меляшкевіч.
— Традыцыйна, пачнём з падсумавання…
— За мінулагоднія сем падарожжаў наша электронная база папоўнілася амаль на чатырыста новых адрасоў. Трэба ўлічваць, што гэта далёка не ўсе ўдзельнікі вандровак і далёка не заўсёды трапіць у падарожжа маглі ўсе жадаючыя. Нават калі мы выкарыстоўвалі два турыстычных аўтобусы.
Сярод удзельнікаў быў праведзены конкурс эсэ «Што я магу зрабіць, каб Беларусь стала часткай Еўразвязу». Прыемна, што сярод больш як дзесятка работ былі і аналітычныя, з канкрэтнымі прапановамі. У тым ліку і для беларускай дыяспары за мяжой.
Дарэчы, некаторыя ўдзельнікі напісалі адразу па два эсэ.
Нагадаю мінулагоднія падарожжы — Слонімшчына, Глыбоччына, Чырвоны Бераг (Гомельскі рэгіён), самы маленькі райцэнтр Беларусі — Дзісна, «шлях Напалеона», Ашмянска-Астравецкі рэгіён і Смаленск.
У гэтым годзе ўжо было цудоўнае падарожжа ў ракаўскія ваколіцы з наведваннем адзінага ў Беларусі прыватнага музея Фелікса Янушкевіча і вандроўка ў Дняпроўска-Сожскае міжрэчча — Рагачоў, Доўск, Слаўгарад, Лясная, Грудзінаўка, Быхаў.
Будучыя вандроўкі адбудуцца 25 траўня, 8 і 29 чэрвеня. Як бачна, па датах яны скончацца чэрвенем, але гэта не азначае канчатковы фініш. Разам з нашым нязменным вядучым старшынёй Таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры Антонам Астаповічам мы распрацавалі яшчэ цэлы шэраг маршрутаў, і працягвацца яны будуць да позняй восені.
— Напэўна, многія ведаюць, што да 1945 года Слаўгарад называўся Прапойскам, а новая назва з’явілася толькі дзякуючы вызваляўшай яго дывізіі, бо прысвоіць ёй назву «прапойская» было б звыш магчымасцяў савецкага агітпропа… Але амаль ніхто не ведае, што гэта яшчэ і вашы родныя мясціны.
— Так. Спадар Астаповіч нават даверыў мне быць там вядучым. Трэба адзначыць, што я ведаў пра гэта загадзя, таму рыхтаваўся да сустрэчы з родным горадам вельмі грунтоўна. Асвяжаў у памяці даволі шмат гістарычных момантаў.
На жаль, сёння жыхары маленькіх гарадоў дрэнна ведаюць сваю мінуўшчыну і гістарычныя калізіі развіцця мясцін, дзе нарадзіліся альбо жывуць зараз.
— А што пра родны горад не ведалі асабіста вы?
— Паўтаруся, я больш аднаўляў у памяці пэўныя гістарычныя нюансы…
Але былі і адкрыцці. Адно з іх — постаць Осіпа (па-іншаму Юзафа) Казлоўскага, які быў народжаны ў ваколіцах старажытнага Прапойска. Аказваецца, ён быў аўтарам першага гімна Расійскай імперыі «Гром победы раздавайся». І ён жа быў музычным настаўнікам напісаўшага знакаміты паланез пра развітанне з радзімай Міхала Клеафаса Агінскага.
У даглінкаўскай Расіі Осіп Казлоўскі быў музычнай зоркай нумар адзін. А напрыканцы жыцця прыязджаў на радзіму і нават стварыў у Прапойску свой хор.
На жаль, сучасныя мясцовыя ўлады не звяртаюць на такія «дробязі» ніякай увагі альбо не ведаюць іх увогуле. Сёння ў Слаўгарадзе няма не тое, што вуліцы імя такога славутага земляка, а нават шыльды ў яго гонар.
— Наколькі я памятую, раней вандроўкамі займалася ЗБС «Бацькаўшчына», зараз «Еўрапейскі клуб». Адсунулі?
— Ні ў якім разе. Мы працуем сумесна. «Бацькаўшчына» забяспечвае інфармацыйную падтрымку, мы ж выконваем ролю своеасаблівых менеджэраў (у тым ліку і я) і па поўнай выкарыстоўваем патэнцыял «Еўрапейскага клуба». Напрыклад, магчымасць праз СМІ больш разнастайна падаваць тэму «еўрапейскасці беларусаў».
Аляксандр ТАМКОВІЧ