Шукаць не ворагаў, а аднадумцаў
Анэля Камбалава — адна з найбольш актыўных грамадскіх актывістак у Баранавічах і першы намеснік старшыні ТБМ у рэгіёне.
— Якім чынам вы прыйшлі да беларускасці?
— У мяне быў цудоўны настаўнік беларускай мовы, Жук Дзмітрый Антонавіч. А 90-я гады адкрылі беларускую гісторыю, бо я якраз з таго пакалення, якое думала, што Вільня і Вільнюс — гэта розныя гарады. А потым лёс звёў з незвычайным чалавекам, Віктарам Антонавічам Сырыцай, бяззменным старшынёй Баранавіцкай філіі ТБМ, які стаў духоўным арыенцірам.
— Цяжка быць беларускамоўнай сярод рускамоўнага асяроддзя?
— Ведаеце, з кожным годам усё больш прыязна ўспрымаюць беларускамоўных, нават радуюцца, што «ёсць яшчэ ў нас беларусы».
Мы штогод ладзім фэсты, прысвечаныя дзеячам культуры Беларусі. У мінулым годзе ў гонар Яна Чачота, паэта і фалькларыста, нашага земляка з вёскі Новая Мыш, бліжэйшага сябра Адама Міцкевіча. Музычную частку прэзентаваў Сяржук Доўгушаў, гурт Vuraj. Да нас прыязджалі Уладзімір Арлоў, Аляксандр Краўцоў, Валер Мазынскі. Я імкнуся запрашаць розных выбітных людзей: паэтаў, пісьменнікаў і музыкаў, бо Баранавічы небагатыя на беларускамоўныя культурныя падзеі. Затое ёсць сядзіба ў вёсцы Русіны недалёка ад горада, таму можам збірацца там, а мясцовыя чыноўнікі не замінаюць.
Нядаўна была сустрэча з вядомым госторыкам Аляксандрам Краўцэвічам. Робім, хоць і павольна, крокі на карысць беларушчыны. Сёлета вырашылі павіншаваць з Днём роднай мовы не толькі беларускамоўны клас у гімназіі №4, але і беларускамоўныя групы ў дзіцячых садках. Дзеткі ведаюць беларускія вершы, гульні, адгадваюць загадкі, і гэта пры тым, што ніякай метадычнай і фінансавай дапамогі дзяржава не аказвае. Так што нельга сказаць, што мова зусім занядбаная.
Днямі, дарэчы, вырашалася пытанне існавання беларускай школы ў пасёлку Жамчужны. Нехта з бацькоў звярнуўся да мясцовай дэпутаткі, каб перавесці навучанне на расейскую мову, але агульнымі намаганнямі мы адстаялі школу. Я ведаю, гэта адбылося не без удзелу чыноўнікаў аддзела адукацыі, дзякую ўсім, хто прычыніўся.
— Што трэба рабіць, каб запрацавалі беларускія школы і ўстановы, выдаваліся беларускія кнігі і газеты, ставіліся беларускія спектаклі?
— Лічу, у першую чаргу трэба заахвочваць людзей карыстацца мовай, варта вярнуць праграму пераходу на яе, прынятую ў 90-я гады, увесці даплату настаўнікам за выкладанне па-беларуску, а вытворцам — за выкарыстанне мовы ў рэкламе і г.д.
— Ці можаце вы назваць патрыётам Беларусі тых людзей, якія змагаюцца за дэмакратызацыю краіны, але самі гавораць на расейскай мове?
— Не, яны толькі дэмакраты, але не з’яўляюцца патрыётамі Беларусі.
Я расчаравалася ў палітычных партыях. Ёсць купка дысідэнтаў, якія спрабуюць нешта зрабіць, але няшмат атрымліваецца. А ёсць людзі, якія выкарыстоўваюць палітычную рыторыку для самапіяру і іншых мэт. У нашым грамадстве дэградуюць усе інстытуты аднолькава. Калі на працягу 20 гадоў не змяняецца лідар партыі, ці можа яна называцца дэмакратычнай і апазіцыйнай?
Нашмат важней зараз захоўваць і развіваць беларускую культуру. Мова — гэта скарб, але яна жывая, яе нельга закапаць на 300 год як залатыя манеты, якія стануць яшчэ даражэй з цягам часу. Роднай мовай трэба карыстацца ўвесь час, бо іначай яна загіне, і мы з ёй таксама.
Я далучылася да ініцыятывы «Дзея», таму што гэта — ініцыятыва нашай моладзі, таленавітай, разумнай, крэатыўнай, скіраванай на пазітыў. Там, дзе моладзь, там — будучыня!
Зінаіда Цімошак
Читайте также:
«Внутренняя оппозиция» — это иллюзия