ЧЕГО НА УЛИЦАХ ОЖИДАТЬ ОТ «ЛЕТА-2013»
Несколько сезонов назад акции протеста показали властям, на что способны самоорганизовавшиеся граждане, недовольные происходящим в стране. «Салідарнасць» поинтересовалась у лидеров мнений, чего белорусам ожидать в плане гражданской активности от предстоящего лета?
Блогер Андрей Кабанов: «Не клаксоньте мне мозги!»
— В моем круге общения около 60-70 активных пользователей социальных сетей — приятелей-автомобилистов — достаточно солидарных во взглядах на происходящее в стране.
За баранкой, как правило, машешь рукой тому, кто едет навстречу, и крайне редко сигналишь фарами. Считаю, что бибикнуть клаксоном — это совершенно безобидно.
Автомобильный сигнал-приветствие блогер предлагает использовать не как форму протеста, а как сигнал приветствия единомышленников.
— «С клаксонам по средам!», «Не клаксоньте мне мозги!» — это всего лишь рабочие варианты слоганов возможных долгосрочных кампаний. Дубинок автомобиль не боится. Гаишников в Минске, допустим, несколько тысяч. Но автолюбителей — сотни тысяч. А на что способны солидарные автомобилисты можно вспомнить по «Стоп-Бензину-2011».
По мнению Андрея Кабанова, современный мобильный горожанин со смартфоном и автомобилем может консолидироваться с такими же единомышленниками с помощью клаксона, не нарушая при этом закон.
— Понятно, что на площадь нас не пустят, «геройствовать» в соцсетях и призывать к протестам глупо, потому что моментально угодишь под любую статью Уголовного кодекса — на выбор. А вот так, сидя в маленьком или большом железном друге, можно поприветствовать друг друга клаксоном и тем самым выразить свою солидарность, никому не мешая и не нарушая правил дорожного движения.
У большинства белорусов одни и те же проблемы. Почему не заявлять об этом? Если власти нас не слышат и телевизор не имеет обратной связи, то пусть услышат наши клаксоны! Белорусы пашут, как лошади, а молчат — как рыбы. Но молчание и бездействие — это тоже форма выражения гражданской позиции. И чем разнообразнее и креативнее будут попытки людей выразить свою гражданскую позицию, тем меньше шансов останется для дубинок ОМОНа.
Кстати, спецназовцы тоже после работы переодеваются в гражданское, садятся в купленный на кредиты автомобиль, стоят в тех же пробках по дороге домой, покупают тот же бензин на заправках и тоже могут бибикнуть, выражая свое несогласие.
Юрыст цэнтра прававой трансфармацыі Дар’я Каткоўская: «Спрацуе тое, што немагчыма спланаваць»
— Як паказала Плошча-2010, а за ёй і «Рэвалюцыя апладысментаў», часцей за ўсе рэпрэсіям падвяргаюцца тыя, хто рэдка ўдзельчае ў акцыях грамадскай актыўнасці, — адзначае праваабаронца. — Гэта наўмысная палітыка уладаў, своеасаблівая дематывацыя пасіўнай часткі насельніцтва. Дарэчы, частка гэтых людзей становіцца актывістамі, сыходзячы з меркавання: «Калі я зрабіў так мала і атрымаў так шмат, то значыць у краіне сапраўды ўсе так кепска».
Эксперт адзначае, што з спрагназаваных эфектыўных форм акцый грамадзянскай салідарнасці жыццё маюць тыя, што скіраваны на адстойванне пытанняў эканомікі і суверынітэту.
— Наколькі мы бачым па найноўшай гісторы нашай краіны, а таксама іншых дзяржаў, прагназаваць вельмі складана, але найбольш балезненнымi з’яўляюцца пытанні эканомікі і суверэнітэту. Напрыклад, увядзенне расійскага рубля і эканамічныя інтарэсы «маленькага чалавека». Таксама тое, што абмяжоўвае мабільнасць грамадзян у перасоўванні, змене месца працы. Палітычных падстаў, матывуючых шырокія колы грамадства выходзіць на плошчу, у бягучым годзе не бачу. Найбольш трапна па свядомасці б’е эканоміка. Форма нейкіх акцый будзе неспланаванай.
Спрацуе тое, што немагчыма спланаваць, што будзе найбольш закранаць шырокія інтарэсы грамадства і будзе максімальна стыхійным.
Мастак Алесь Пушкін: «Раз вы ўзялі уладу, а жыццё не паляпшаецца, — мы будзем пратэставаць»
— Вулічныя акцыі-2011 былі рэакцыяй тых грамадзян, хто цвяроза думае пра эканамічную сітуацыю і ўзурпацыю ўлады, — лічыць Алесь Пушкін. — Хісткасць цяперашняй сітуацыі бачная нават у пасланні афіцыйнага лідэра.Трывожнай ноткай прагучаў зварот Аляксандра Лукашэнкі да чыноўнікаў: давайце працаваць эфектыўна, інакш нас народ на кол пасадзіць. Ён адчувае, што гвалтоўнаму ўтрыманню ўлады ёсць толькі адно апраўданне: калі людзі будуць лепей жыць, яны даруюць, а калі наадварот, то пачнуцца стыхійныя выступы. Бо калі ў беларуса ёсць пачуццё несправядлівасці, ён здольны рабіць адчайныя выступы.
Мастак лічыць, што лета 2013 года прынясе з сабой хвалю грамадскага хвалявання.
— Мне здаецца, нешта павінна адбыцца, бо незадавальненне эканамічнымі і сацыяльнымі ўмовамі накапліваецца. I uэта натуральныя працэсы ў грамадстве, якія не залежаць ад інтэрнэту і міфічных падбухторшчыкаў, пра якіх казаў у свой час Лукашэнка.
Сергей БАЛАЙ, Gazetaby.com