ПРЫГОННАЕ ПРАВА НЕ МРОЯ, А ЯВА
Прэзідэнт падпісаў дэкрэт, згодна з якім усе працаўнікі дрэваапрацоўчых прадпрыемстваў, якія мадэрнізуюцца, могуць звольніцца толькі ў выпадку, калі іх адпусціць кіраўнік завода. А напачатку нагадаць я мушу,Што шмат вякоў прайшло з тае пары,Калі паўсюдна насялялі сушуЯны, рабы, і іх гаспадары.
Адны жылі, як у загонах быдла,
На целах і на душах ланцугі,
Другім раскошы столькі, што абрыдла,
А ежа — салаўіныя мазгі.
Адным на лёсе гібель ці калецтва,
Другім да скону дзён капрыз любы…
Паразумнела трохі чалавецтва —
Сышлі ў нябыт нявольнікі-рабы.
Прыйшоў на змену
Лад не надта ўдалы,
Выявы, як і ў час былы, адны:
З’явіліся ў Еўропе феадалы,
А ў нас — князі, памешчыкі-паны.
Як і раней, народ трываў пакуты,
І да сканання пляжыў лёс ліхі
Просталюдзінаў, да зямлі прыкутых,
Прыкутых да матыкі і сахі.
Ці ж верыў хто,
Што лепшы час настане?
І як з-за хмары сонечны прамень,
Аж цэлы год прыгонныя сяляне
Чакалі, калі прыйдзе Юр’еў дзень.
І вось нібы пажухлую лістоту,
Памешчыкаў змялі бальшавікі.
Не будзе ўжо, здавалася, прыгнёту,
І воля для народа — на вякі.
«Зямля— сялянам!
Фабрыкі — рабочым!» —
Такі народу кінулі дэвіз.
Ды зноў са шляху
Лад савецкі збочыў
І зноў над людам цяжкі груз павіс.
З тае зямлі калгаснай —
Во дзе гора! —
Сяляне не маглі сысці ані.
І каб падацца на заробкі ў горад,
Патрэбны быў дазвол ад старшыні.
Прынамсі, волі не было і блізка
І для рабочай нашай грамады:
У горадзе стрыножвала прапіска —
Без штампа ні туды і ні сюды.
І вось абрысы новае эпохі,
Ва ўжытку словы «рынак», «дэмакрат».
Аднак жа перамен — амаль ні трохі,
І ў дабрабыце лепшага няшмат.
За ўсім за гэтым
Просты люд віжуе,
Не разумее, што за лад такі:
Ці ўжо прыйшлі «праклятыя буржуі»,
Ці зноўку рэй вядуць бальшавікі?
Для кожнага адна навекі праца:
Каму станок,
Каму сахор ці плуг.
А прыйдзе час,
І гэтак можа стацца —
Увогуле пасадзяць на ланцуг.
* * *
Гісторыя віхляе па спіралі,
Таму парой вяртаецца назад…
І ўлады нездарма наканавалі
Для нас усіх
Рабаўладальны лад.