«Куля ад снайперскай вінтоўкі была на падлозе майго балкона…»
Рэпартаж Юрася Карманава з Кіева б'е рэкорды наведвальнасці на Yahoo. Матэрыял «Рэпарцёр Associated Press — сведка крывавай бойні ва ўкраінскай сталіцы» выйшаў увечары 20 лютага. Падаем яго тэкст у перакладзе цалкам.
Кіеў, Украіна (AP). Я пачуў дзіўны звон сёння раніцай у сваім нумары ў гатэлі з відам на галоўную плошчу сталіцы Украіны. Я асцярожна адчыніў дзверы балкона і паглядзеў уніз. Куля ад снайперскай вінтоўкі была на падлозе балкона. Відавочна, рыкашэтам адскочыла ад парэнчаў.
AP Photo/Sergei Chuzavkov
Неўзабаве пасля гэтага некалькі пратэстоўцаў з Майдана пастукалі ў мае дзверы. Яны хацелі праверыць, ці не хаваюцца якія-небудзь снайперы ў маім пакоі. Дырэктар гатэлю суправаджаў іх, каб даказаць, што такія рэчы ў яго ўстанове немагчымыя.
Чацвер стаў самым крывавым днём у постсавецкай гісторыі Украіны: паводле медыкаў, прынамсі 70 пратэстоўцаў былі забітыя і сотні параненыя снайперамі на плошчы Незалежнасці ў Кіеве і прылеглых вуліцах. МУС паведамляе, што тры міліцыянты былі забітыя ў чацвер і 28 атрымалі раненні.
ЗАЎВАГА РЭДАКТАРА: Юрась Kaрманаў асвятляе падзеі ва Украіне, Беларусі, Расіі і іншых былых савецкіх краінах для Associated Press з 2000 года. Ён быў адным з першых журналістаў, якія сталі сведкамі крывавай бойні ў Кіеве у чацвер і апісвае жахлівыя сцэны.
Тры месяцы пратэстаў супраць прэзідэнта Віктара Януковіча ператварыліся ў крывавую бойню на Майдане.
Калі я выйшаў на Майдан у шлеме і бронекамізэльцы, то ўбачыў целы, што ляжалі на ходніку. Дзесяць у адным месцы, яшчэ шэсць — у некалькіх хвілінах хады, яшчэ пяць — далей. Дэманстранты былі забітыя дакладнымі стрэламі ў галовы і шыі — па ўсіх прыкметах, снайперамі.
Людзі сабраліся вакол мёртвых, многія з іх плакалі. Некаторыя пакрылі целы ўкраінскімі сцягамі, іншыя прынеслі праваслаўныя іконы. Святар правёў памінальную службу.
Мне стала млосна. Многім з ахвяраў было па 30-40-гадоў, і яны былі поўныя энэргіі ўсяго некалькі гадзін таму.
Я пытаўся ў сябе: чаму яны іх забіваюць? Наколькі я бачыў, пратэстоўцы не мелі пры сабе агнястрэльнай зброі, а снайперы маглі б страляць па руках і нагах.
Калі ўрад спадзяваўся, што забойствы будуць запалохваць пратэстоўцаў і прымушаць іх пакінуць Майдан, ён відавочна пралічыўся. Бойня толькі выклікае абурэнне і ўмацоўвае рашучасць дэманстрантаў.
«Цана свабоды занадта высокая, але ўкраінцы заплацяць яе», — кажа Віктар Данілюк, 30-гадовы дэманстрант. «У нас няма выбару, урад не чуе нас».
Міхайлаўскі сабор, што ў некалькі хвілінах хады ад Майдана, быў ператвораны ў імправізаваны шпіталь і хірургічную палату для лекавання пацярпелых.
«Людзі, якія хацелі жыць у свабоднай Украіне ў Еўропе, атрымалі кулі замест гэтага», — зазначае Пётр Шумілін, 33-гадовы дэманстрант, які атрымаў раненне ў руку, пакуль выносіў з плошчы цела сябра.
Яго вочы поўныя слёз — і ад страты, і ад болю.
«Гэта вынік кіравання Януковіча», — кажа Шумілін. «Ён вінаваты ў тым, што распачаў грамадзянскую вайну».
Снайперския стрэлы, што прагучалі на вуліцах гэтага амаль трохмільённага горада, — гэта тое, чаго Кіеў не чуў з часоў баёў Другой сусветнай вайны паміж савецкімі і нямецка-фашысцкімі войскамі.
Большасць параненых трымаецца далей ад кіеўскіх шпіталяў, апасаючыся затрыманняў міліцыяй — так адбылося ўжо з многімі параненымі ў сутыкненнях.
Штодзённыя дэманстрацыі, выкліканыя рэзкай адмовай Януковіча ў лістападзе падпісаць дамову з Еўрапейскім Саюзам, на карысць больш шчыльных сувязяў з Расіяй, на першы погляд былі мірнымі. Жорсткія сутыкненні ўспыхнулі ў студзені, калі прынамсі чатыры чалавекі загінулі і сотні атрымалі раненні ў вулічных баях, што віравалі на працягу некалькіх дзён.
Януковіч пайшоў на саступкі, і напруга спала на некалькі тыдняў. Але на гэтым тыдні канфлікт зноў разгарэўся пасля таго, як прыхільнікі Януковіча ў парламенце адмовіліся скараціць паўнамоцтвы прэзідэнта, як таго патрабавалі пратэстоўцы. Як і ў студзені, дэманстранты атакавалі міліцэйскія шэрагі з камянямі і бутэлькамі з запальнай сумессю, але гэтым разам рэакцыя сілавікоў была раз’юшанай.
Раней у часе акцый пратэсту жыццё ў Кіеве ішло сваім парадкам. Вуліцы былі поўныя людзей, якія займаліся сваімі штодзённымі справамі. Крамы, рэстарацыі і кавярні ўздоўж праспекта непадалёк ад Майдана заставаліся адкрытымі. Пратэстны лагер нават стаў своеасаблівым дзённым атракцыёнам для многіх жыхароў.
Усё рэзка памянялася на гэтым тыдні, калі сутыкненні паміж пратэстоўцамі і міліцыяй ператварыліся ў гарадскія войны. Гукі міліцэйскіх шумавых гранат разнесліся па Майдане, а цяжкі чорны дым ад палаючых пакрышак, якія пратэстоўцы ўстанавілі для спынення паліцыі, запоўніў неба Кіева.
Метро закрылі, школы і большасць офісаў у цэнтры Кіева — таксама, а вуліцы апусцелі. Людзі па ўсім горадзе рынуліся здымаць наяўныя грошы і скупляць неабходныя прадукты. Большасць рэстарацый і кафэ ў цэнтры закрыліся, так што знайсці месца паесці стала сапраўдным выпрабаваннем.
Але многія звычайныя людзі ўсё ж прыйшлі на Майдан, да лініі фронту з міліцыяй, каб прынесці харчы, ваду і вопратку для сваіх замучаных абаронцаў.
«Лёс Украіны вырашаецца тут — будзем мы часткай Еўропы ці саслізнем назад», — кажа Інга Лешчанка,67-гадовая школьная настаўніца, якая прынесла хатнюю ежу для пратэстоўцаў.
«Кожны ўкраінец павінен дапамагчы Майдану», — кажа яна. «Я магу дапамагчы, зрабіўшы бутэрброды і хатнія пірагі».
Прэс-служба ГА «БАЖ», пераклад ГА «БАЖ»